چگونه به حفظ طراوت و جوانی پوست خود کمک کنیم
داشتن پوستی سالم آرزوی همه ماست. پوست ارگان مهمی در بدن است که ضمن ایجاد زیبایی میتواند نشاندهنده مشکلات و بیماریهای ما هم باشد. عوامل متعددی در تخریب پوست نقش دارند و این در حالی است که راههای متعددی هم برای محافظت از آن وجود دارد. به قول یکی از متخصصین پوست ومو " داشتن پوستی عالی نیازمند مصرف کرمی معجزه گر ساخته شده از گیاهان کمیاب دریایی مدارشمالگان نیست. بلکه تنها با یک سری عادتهای خوب ساده میتوان چنین پوستی را به دست آورد".پوست سـالم و جوان به طـور طبيـعي، قـادر به رفع تمامي نيازهاي خود اسـت. اگرچه ژنتیک مهم ترین عامل موثر بر سلامت پوست است اما پوسـت به مـرور زمان در اثر عوامل نامسـاعدی مثل (آفتاب و اشعه UV، آلـودگي هـوا، تغييـرات هورموني، استرسهای روزمره، تغذیه نامناسب، عادات غلط، بالا رفتن سن و...) يا مراقبتهاي نادرسـت، فراموش ميكند كه در برابر عـوامل مشـكلسـاز، چه واكنشي را از خود نشان دهد و بنابراین با گذشت زمان به تدریج دچار تخریب و پیری می شود.
پوست یکچهارم حجم گردش خون بدن را به خود اختصاص داده و همه حجم خون بدن هر ۱۱ دقیقه یکبار از پوست عبور میکند. پوست به تنظیم حرارت و حذف مواد زائد و سموم بدن کمک میکند همچنین از هجوم میکروبها و شرایط محیطی نامناسب جلوگیری میکند.
پوست دارای ۳ لایه اصلی است. پوست زیرین دارای عروق خونی، پایانههای عصبی، سلولهای چربی، فولیکولهای مو و بافت پیوندی است که مواد غذایی را به پوست خارجی (اپیدرم) انتقال میدهد. با افزایش سن چربی زیر پوست از بین میرود، کلاژن که در لایه دوم پوست قرار دارد و الیاف پروتئینی است که باعث قوام پوست میشود، به تدریج قدرت ارتجاعی خود را از دست میدهد و در نتیجه پوست حالتپذیری خود را از دست میدهد. رطوبت پوست و قدرت عمل غدد عرقی کاهش مییابد و سد دفاعی طبیعی بدن در مقابل نور خورشید تضعیف میشود. اگر میخواهید پیری و تخریب پوست خود را به تعویق بیندازید، ادامه مطالب را به دقت مطالعه کنید. یادتان باشد که برای داشتن پوستی زیباتر، سالمتر، بهتر و البته جوانتر رعایت همه نکات در کنار هم و به شکل مستمر و متداوم تأثیرگذار خواهد بود.
پرهیز از نور خورشید
علت شماره یک ایجاد چین وچروک، تغییرات رنگدانه ها و ایجاد انواع لکه ها و ایجاد ضایعات پوستی و سرطان پوست بدون شک نور خورشید می باشد. تا حد امکان از در معرض قرارگرفتن مقابل نورخورشید پرهیز کنید. هرگاه از خانه خارج می گردید حتما از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. نور شدید آفتاب با ایجاد فشار به اطراف پلکها، پیشانی و حتی گونهها و خشکی و تبخیر آب پوست بر اثر گرما و تابش اشعههای مضر UVA & UVB باعث تشکیل وتشدید و عمیقتر شدن چروکهای پوستی می شود.تابش مستقیم آفتاب الیاف ارتجاعی پوست را از بین می برد. آفتاب میتواند به نوعی رنگدانههای پوست را تحریک کند، ضخامت پوست را افزایش دهد و با تغییرات سلولی در پوست سرطان ایجاد کند.برای مثال پوست گردن نازکتر روشنتر و پوست صورت صخیمتر و تیرهتر شده و چین و چروک بیشتری دارد. بر اساس نتایج یك تحقیق جدید از سوی بیمارستان كالج دانشگاهی در فرانسه، آسیب ناشی از نور خورشید كه پس از عبور از شیشه به پوست برخورد میكند به قدری زیاد و قابل توجه است كه به مرور زمان سمتی از بدن كه از پشت شیشه به سمت نور بوده هفت سال پیرتر از سمت دیگر به نظر میرسد. بنابراین هر چه آفتاب مستقیم کمتر به پوست بخورد اثرات پیری و لک در آن کمتر است. برای همین استفاده از کرمهای ضدآفتاب، مرطوبکنندهها ،عینک دودی و سایهبان بسیار کمککننده است. استفاده از کرمهای ضد آفتاب با تنظیم رنگدانههای پوستی و جلوگیری از تابش مستقیم اشعه ی فرابنفش خورشید به پوست، باعث جلوگیری از کدورت، تیرگی و پیری زودرس پوست می شود، SPF میزان درصد حفاظتی پوست در برابر آفتاب را نشان میدهد اگر SPF ضد آفتابی ۵ باشد یعنی اگر ۵ برابر زمان عادی بیشتر آفتاب به پوست بخورد باز هم پوست محافظت میشود. بنابراین مقدارSPF کرم ضد آفتاب هر چه بالاتر باشد، محافظت آن هم بهتر است اما منحنی اثر SPF یک منحنی لوگارتیمی است و بعد از SPF30 ضد آفتابها تقریباً فرق زیادی با هم ندارند و اثربخشی آنها تقریباً یکی است ولی تفاوتهای زیر این درصد بسیار زیاد است.
نوشیدن آب زیاد یکی از بهترین راههای دفع سموم بدن و سالم نگه داشتن پوست مصرف مقدار مناسب اب در طول روز است، پس حداقل روزی ۶ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. البته این مقدار باید به صورت تدریجی و در طول روز وارد بدن شود. پوست به دلیل تعریق فعالیتهای متابولیسمی و مجاورت با آفتاب و گرد و غبار و عوامل دیگر نیازمند میزان مناسبی از آب برای حفظ طراوت خود است.
رژیم غذایی مناسب داشتن یک الگوی مناسب تغذیه باعث حفظ سلامت پوستتان می شود. میوه و سبزیجات را فراموش نکنید. مصرف میزان مناسبی از آنتی اکسیدانها در طول روز بسیار در حذف رادیکالهای آزاد و حفظ طراوت پوست موثر است. تغذیه نامناسب نیز سبب تخریب پوست میشود. پرهیز از مصرف زیاد کافئین و مصرف نکردن زیاد غذاهای چرب با کالری بالا مانند انواع فستفودها، غذاهای آماده و فرآوری شده هم برای حفظ سلامت و زیبایی پوست مهم است. به جای آن بهتر است به مصرف غذاهای تازه، خانگی و مفید روی بیاورید. رژیمهای غذایی حاوی سبزیجات و میوههای تازه از آنجا که حاوی ریزمغذیهایی مانند ویتامینهای A، C، B و E هستند، برای پوست بسیار اهمیت دارند. شاید نمیدانستید که مصرف میوه و سبزیجات باعث عمیقتر شدن رنگ پوست و بهتر شدن ظاهر آن میشود. بنابراین هر چه رژیمهای غذایی شما از این مواد پرتر باشند، جوانتر و شادابتر میمانید. بعضی از کارشناسان مصرف روزانه یک عدد سیب با پوست یا چند عدد تمشک را که حاوی آنتیاکسیدانهای قوی برای مبارزه با تأثیر مخرب رادیکالهای آزاد هستند، مفید میدانند.
سیگار نکشید ! چرا که با از بین بردن ویتامین C بدن، سبب تخریب پوست می شود. سموم مختلف به ویژه دود سیگار، بر ظاهر پوست تأثیر میگذارند و باعث پیری پوست میشوند. سیگار کشیدن باعث باریک شدن رگهای خونی و نازک شدن پوست میشود. از طرفی این کار جریان خون را زیر پوست کند و کم میکند؛ برای همین اکسیژن و مواد مغذی کافی به سلولهای پوستی نمیرسد و آنها از شکل اولیه و مطلوب خود خارج میشوند. در حقیقت افراد سیگاری در سنین حدود ۴۰ و ۵۰ سالگی معمولا به اندازه ۲۰ سال پیرتر به نظر می رسند. البته اگر این افراد زود و بموقع متوجه شده و سیگار را ترک کنند، شاید برخی از این تأثیرات قابل جبران باشد. دلایل زیادی برای این مساله وجود دارد. در مطالعات انجام گرفته مشخص شده است که سیگار کشیدن در حقیقت با ایجاد تغییراتی باعث از بین رفتن کلاژن پوست که وظیفه حفظ قابلیت ارتجاعی پوست را بر عهده دارد، می شود و بدون داشتن این خاصیت ارتجاعی، پوست قادر نخواهد بود به حالت اولیه خود باز گردد و در نتیجه چین و چروک های ایجاد شده در سطح پوست باقی می مانند.همچنین نیکوتین موجود در سیگار باعث باریک شدن رگ های خونی شده و این امر از جریان مناسب خون در مویرگ ها جلوگیری می کند. مویرگ هایی که در حقیقت مسوول تغذیه پوست هستند و زمانی که قادر نباشند وظیفه خود را به نحو درست انجام دهند، چین و چروک ها و علائم بیشتر و عمیق تر پیری زودرس در سطح پوست به وجود می آید.
ورزش کنید نقش ورزش کردن به عنوان عاملي براي جلوگيري از افزايش وزن، ساخت عضلات، پيشگيري از بيماريهاي قلبي عروقي و ديابت و موارد ديگر، به اثبات رسيده است. اما امروزه پزشکان بر اين باورند که ورزش کردن علاوه بر اين مزايا، نقش مفيدي در سلامت پوست بدن افراد دارد. جالب است بدانيم که ورزش براي کاهش جوشهاي پوستي و آکنه و مبارزه با علايم پيري مفيد است. ورزش موجب ميشود که پوست جوانتر و شادابتر به نظر برسد و در نتيجه خود فرد هم احساس خوبي داشته باشد، چون در هنگام ورزش، جریان خون به سمت پوست افزایش یافته و اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به پوست می رسد. ساخت کلاژن و فيبرهاي محافظ که مانع از چين و چروکهاي اضافي روي پوست ميشود، افزایش یافته و ورزش کردن با تعديل توليد هورمونهاي وابسته به تستوسترون، به شفافيت پوست منجر ميشود. در کساني که ورزش نميکنند، تعداد فيبروبلاستها که محرک توليد ماده کلاژن در پوست هستند، کمتر است و پوستشان زودتر پير ميشود. در اين افراد، پوست به سرعت تيره و چروک ميشود.
پرهیز از استرس سعی کنید اضطراب نداشته باشید، چون در اثر استرس، اختلال هورمونی باعث صدمه به پوستتان می شود. استرس میتواند باعث افزایش تعداد سلولهای دفاعی و نیز فعال شدن نابجای آنها در پوست شده و در نتیجه باعث وقوع واکنش های خود ایمنی مثل حساسیت سرشتی پوست و بیماری پسوریازیس(صدف) گردد و بیماریهای التهابی پوست را عود دهد. استرس می تواند باتخریب سد دفاعی پوست باعث کاهش مقاومت پوست نسبت به عفونتها شود. به علاوه با تخریب لایه محافظ پوست باعث تشدید از دست رفتن آب از پوست و افزایش نفوذ عوامل محرک و حساسیت زا به پوست شود. استرس می تواند رشد، تقسیم و تمایز سلولهای جدید را در پوست کاهش دهد به علاوه مانع خونرسانی مناسب به پوست شود. در نتیجه بازسازی سلولها و پاکسازی رادیکارهای آزاد از سطح آنها دچار اختلال شده و باعث تسریع فرآیند پیری و رنگ پریدگی پوست ما گردد. هرگاه بدن؛ تحت استرس است با تولید هورمونهای خاص باعث تولید چربی بیش از حد در سطح پوست و ایجاد اختلال در سیستم لنفاوی و جریان خون می شود در نتیجه بیماریهای پوستی مانند آکنه (جوش صورت) را عود می دهد و حلقه های تیره اطراف چشم و پف آلودگی اطراف چشم ایجاد می کند. در اثر استرس هورمونهایی مانند کورتیزول در بدن ترشح می شود که باعث افزایش ترشح چربی یا عود جوشهای صورت و بدن میشود. بنابراین برای کمک به سلامت پوستتان تا حد امکان از استرس دوری کنید
خواب کافی داشتن خواب مناسب باعث استراحت و دادن فرصت برای بازسازی پوستتان می شود. ۶ تا ۸ ساعت خواب را در شبانه روز فراموش نکنید. بی خوابی و بدخوابی می تواند عوارض زیادی برای پوست شما ایجاد کند. اگر شما در روز خواب کافی نداشته باشید، آثار خستگی روی پوست تان دیده می شود. کمبود خواب که باعث بروز پيري زودرس پوست ميشود. کم خوابی همچنین در قسمت پوست زيرچشم خيلي سريع خود را نشان خواهد داد. اين ناحيه ضعيفترين و حساسترين پوست را دارد که از پوست بقيه نواحي بسياربسيار نازکتر است. کمبود خواب دايرههايي سياه را زيرچشم ايجاد ميکند. اين دايرههاي کدر به صورت متورم و پفکرده هستند. همچنين چين وچروکهايي به وجود ميآيند که خطوط نسبتا عميقي را زيرچشم ايجاد ميکنند. خواب کافی سبب تنظیم متابولیسم بدن شده و موجب دفع مواد زاید و سمی از عضلات، کبد و پوست می شود. نتايج تحقيقها نشان داده خواب کافي یکی از مهمترين قطعات پازل سلامت پوست است.
لوازم آرایشی و بهداشتی استاندارد استفاده از مواد ارایشی و بهداشتی نامناسب و غیر استاندارد یکی از عوامل بسیار شایع خصوصا در ایران است. یادتان نرود حتماً آرایش صورت را پاک کنید، بعد بخوابید. به تاریخ انقضای مواد آرایشی، بهداشتی به اندازه کیفیت آن هم توجه کنید. اما اصولا مصرف افراطی و مداوم مواد آرایشی طبیعتا سلامت پوست را با مخاطره روبرو می سازد. مصرف کرمهای مرطوبکننده به ویژه بعد از حمام یا شستوشوی پوست با آب و صابون، برای حفظ شادابی پوست بسیار مفید است. همیشه صورت خود را پس از شستشو با نرم کننده در حمام و محصولاتی که برای موهای خود استفاده میکنید بشویید نه قبل از آن. بیشتر نرم کنندهها حاوی ایزوپروپیل مسدود کننده منافذ بوده و دیگر محصولات مویی اغلب حاوی روغن نارگیل هستند که هر دو آنها معروف به ترکیبات جوش زایی هستند که شما نمیخواهید به پوست خود بزنید. شستشوی زیاد صورت سبب ازبین رفتن چربی طبیعی پوست شده و PH پوست را مستعد ایجاد صدمه بیشتر می کند.لذا از پاک کننده های ملایم و در صورت عدم دسترسی از آب لیموی ترش رقیق شده با پنبه شبها قبل از خواب برای پاک کردن آرایش خود استفاده نمایید.شستوشو با آب و صابون مفید است، اما این کار را زیاد انجام ندهید. اگر به خاطر مسائل شغلی مجبورید که این کار را انجام دهید، از صابونهای با PH خنثی استفاده کنید. سعی کنید پوستتان خشک نماند، چون به محرکهای خارجی حساس می شود.
پرهیز از هوای آلوده ! استفاده از عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب، بهترین راه جلوگیری از ایجاد چین و چروک دور چشم هستند. هوای الوده و مواد مضر شیمیایی در برخورد با بافتهای پوست به تدریج اقرا مخربی بر سلامت پوست میگذارند. در مواقع وجود الاینده یا گرد و غبارهای شایع در شهرهای صنعتی مواجه با این پدیده ها تا حد ممکن از بیرون آمدن و مواجه مستقیم با این عوامل مخرب دوری کنید.
در پایان می توان به عواملی چون خستگی و کار زیاد و استفاده ی خودسرانه و نابهجای برخی داروها، اشاره کرد که به نوبه خود می تواند موجب آسیب پوست و بروز چروک و پیری زودرس می شود.
باز هم این نکته بسیار مهم توصیه می شود که همیشه بهترین راه پیشگیری بوده است و نگهداری درست و سلامت محور از پوست همانند سایر ارگانهای بدن هزینه های درمانی را کاهش داده و داشتن بدنی سالم و با طراوت و جوان را برای شما به ارمغان خواهد آورد.